Yếu tố tăng trưởng nói chung hay EGF/FGF nói riêng đang trở thành xu hướng mới trong ngành làm đẹp, bởi hiệu quả phục hồi và kích thích lành thương vượt trội. Để thực sự hiểu rõ những giá trị ưu việt nhất của các yếu tố tăng trưởng trong phục hồi và lành thương, mời bạn cùng The Vigo xem hết bài viết dưới đây nhé!
I.Các pha của quá trình lành thương
Đầu tiên, để có thể hiểu rõ vai trò của yếu tố tăng trưởng trong phục hồi và lành thương, chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua các giai đoạn diễn biến của một quá trình lành thương.
Giai đoạn 1: Giai đoạn cầm máu
Cầm máu là giai đoạn đầu tiên của quá trình chữa lành vết thương, bắt đầu khi vết thương xuất hiện bắt đầu và mục tiêu chính của quá trình này là cầm máu.
Trong giai đoạn này, cơ thể kích hoạt hệ thống sửa chữa khẩn cấp là đông máu. Tiểu cầu tiếp xúc với collagen, dẫn đến kích hoạt và tập hợp. Một loại enzyme gọi là thrombin nằm ở trung tâm, nó bắt đầu hình thành lưới fibrin, giúp củng cố các khối tiểu cầu thành cục máu đông ổn định.
Quá trình đông máu trong phục hồi và lành thương
Giai đoạn 2: Giai đoạn viêm
Trong giai đoạn này, cơ thể bắt đầu kích hoạt chế độ “phòng thủ”, được biểu hiện dưới phản ứng viêm, tập trung vào việc tiêu diệt vi khuẩn và loại bỏ các mảnh vụn – về cơ bản là chuẩn bị nền vết thương cho sự phát triển của mô mới.
Ở giai đoạn này, các nút tiểu cầu được hình thành ở giai đoạn 1 tiết ra:
- Platelet-derived Growth Factor (PDGF)
- Transforming Growth Factor beta (TGF-b)
Mục tiêu là:
- Thu hút Bạch cầu đa nhân trung tính (loại bỏ VK, mảnh vỡ, VEGF, IGF-1)
- Thu hút Đại thực bào (tiết ra FGF thu hút nguyên bào sợi, EGF, VEGF)
Diễn biến của phản ứng viêm trong quá trình phục hồi và lành thương
Bạch cầu đa nhân trung tính xâm nhập vào vết thương để tiêu diệt vi khuẩn và loại bỏ các mảnh vụn. Những tế bào này thường đạt số lượng cao nhất trong khoảng từ 24 đến 48 giờ sau khi bị thương, giảm số lượng nhiều sau 3 ngày. Khi các tế bào bạch cầu rời đi, các tế bào chuyên biệt được gọi là đại thực bào sẽ đến để tiếp tục dọn dẹp các mảnh vụn. Những tế bào này cũng tiết ra các yếu tố tăng trưởng và protein thu hút các tế bào của hệ thống miễn dịch đến vết thương để tạo điều kiện sửa chữa mô. Giai đoạn này thường kéo dài từ 4 đến 6 ngày và thường đi kèm với phù nề, ban đỏ (da đỏ), nóng và đau.
Giai đoạn 3: Giai đoạn tăng sinh
Sau khi kết thúc quá trình viêm, cơ thể bắt đầu thúc đẩy tăng sinh tế bào nhằm sản sinh các tế bào mới bù đắp cho vết thương. Giai đoạn Tăng sinh có ba giai đoạn riêng biệt:
- Làm đầy vết thương
Trong giai đoạn đầu tiên, mô hạt sáng bóng, màu đỏ đậm lấp đầy vết thương bằng mô liên kết và các mạch máu mới được hình thành.
- Bờ vết thương co lại
Trong quá trình co lại, mép vết thương co lại và kéo về phía trung tâm vết thương.
- Che phủ vết thương (biểu mô hóa)
Trong giai đoạn thứ ba, các tế bào biểu mô phát sinh từ vết thương hoặc mép vết thương và bắt đầu di chuyển qua vết thương theo kiểu nhảy vọt cho đến khi vết thương được bao phủ bởi biểu mô.
Giai đoạn tăng sinh tế bào trong phục hồi và lành thương
Ở giai đoạn tăng sinh này thường kéo dài từ 4 đến 24 ngày. Và giai đoạn tăng sinh có sự tham gia của các yếu tố:
+ Vai trò C5a, fibronectin , PDGF, yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi (FGF) và TGF.
+ Ma trận ngoại bào bao gồm hyaluronate và fibronectin.
+ Hyaluronate cho phép hình thành gradient hóa học để thu hút các nguyên bào sợi.
+ Fibronectin cho phép liên kết các protein và nguyên bào sợi trong chất nền và cung cấp con đường mà nguyên bào sợi có thể di chuyển.
+ Tăng sinh tân mạch máu.
+ Tái tạo thượng bì.
Giai đoạn 4: Giai đoạn trưởng thành
Trong giai đoạn Trưởng thành, mô mới dần dần có được sức mạnh và tính linh hoạt. Tại đây, các sợi collagen tổ chức lại, mô tái tạo và trưởng thành và có sự gia tăng tổng thể về độ bền kéo. Giai đoạn trưởng thành thay đổi rất nhiều từ vết thương này sang vết thương khác, thường kéo dài từ 21 ngày đến 2 năm. Collagen type I dần thay thế collagen type III đến khi đạt tỉ lệ 4:1. Song song đó, Fibroblasts sẽ biệt hoá thành myofibroblasts giúp co mô, đồng thời mật độ mạch máu cũng sẽ giảm dần.
Tóm lại: Quá trình lành vết thương rất đặc biệt và phức tạp, đồng thời cũng dễ bị gián đoạn do các yếu tố tại chỗ và toàn thân, bao gồm độ ẩm, nhiễm trùng và ngâm nước (cục bộ); và tuổi tác, tình trạng dinh dưỡng, thể trạng (toàn thân). Khi môi trường phù hợp được thiết lập, cơ thể sẽ hoạt động theo những cách kỳ diệu để chữa lành và thay thế các mô bị suy yếu. Các giai đoạn đan xen vào nhau và không có ranh giới rõ ràng trên lâm sàng.
II.Vai trò yếu tố tăng trưởng trong quá trình lành thương
Yếu tố tăng trưởng rất cần thiết cho quá trình lành thương, đặc biệt ở giai đoạn tăng sinh. Các yếu tố tăng trưởng vốn là các protein đã được sản xuất tự nhiên và được tìm thấy trong cơ thể. Các protein này liên kết với các thụ thể trên tế bào và truyền đạt các thông điệp quan trọng. Hai yếu tố tăng trưởng thường gặp nhất là EGF và FGF.
- EGF
EGF là yếu tố tăng trưởng biểu bì (Epidermal growth factor), đây là 1 protein rất nhỏ được sản sinh tự nhiên, có nguồn gốc từ Tiểu cầu, Nguyên bào sợi và Đại thực bào. EGF là một yếu tố tăng trưởng đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết tăng trưởng tế bào, sự sinh sôi tế bào và sự phân bào.
EGF ở người có kích thước 6 kDa và có 53 gốc acidamin và ba liên kết Disulfua nội phân tử. EGF hoạt động bằng cách gắn vào các thụ thể cụ thể trên bề mặt tế bào, tăng nồng độ canxi nội bào, sản xuất năng lượng và tổng hợp protein.
EGF là yếu tố tăng trưởng biểu bì đóng vai trò quan trọng trong phục hồi & lành thương
Một số công dụng nổi bật của EGF:
– EGF giúp làm chậm quá trình lão hóa da: Do quá trình thúc đẩy tế bào da hấp thụ chất dinh dưỡng giúp đẩy nhanh sự phát triển tế bào trên da
– EGF giúp tái tạo tế bào da: EGF kích thích sự phát triển của tế bào nhanh hơn rất nhiều so với các yếu tố khác, thì thế làm lành các vết thương trên da nhanh chóng, giảm các vết sẹo sau khi bị mụn
– EGF sửa chữa làn da bằng cách kích thích sự phát triển của các tế bào da mới, đồng thời giúp tăng cường hàng rào bảo vệ da, giúp da giữ ẩm tốt hơn
– EGF ức chế sản xuất melanin trong quá trình chữa lành vết thương, vì vậy nó cải thiện các vết mụn và các dạng tăng sắc tố khác
– Kích thích tăng sinh tế bào sừng, nguyên bào sợi, tế bào nội mô mạch máu
– Tăng cường sản xuất fibronectin
- FGF
FGF (Fibroblast Growth Factor) là một yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi, bản chất là protein có nguồn gốc từ Nguyên bào sợi, Đại thực bào và Tế bào nội mô. FGF tạo thành một họ protein lớn liên quan đến nhiều khía cạnh của sự phát triển bao gồm tăng sinh, tăng trưởng và biệt hóa tế bào.
FGF có kích thước 18 – 24 kDa, hoạt động như một mitogen (tác nhân gây phân bào) cho nguyên bào sợi. Từ đó FGF giúp hình thành mạch máu, kích thích hình thành mô hạt, tu sửa ma trận và tái tạo biểu mô.
FGF là yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi đóng vai trò quan trọng trong phục hồi & lành thương
Một số công dụng nổi bật của EGF:
– FGF2 (còn được gọi là bFGF) là protein được lựa chọn để cải thiện khả năng chữa lành vết thương ở người.
– FGF thúc đẩy sự hình thành mạch máu, tạo ra hệ thống mao mạch mới, từ đó cung cấp dinh dưỡng từ máu qua hệ thống mao mạch giúp vết thương mau lành.
– FGF kích thích nguyên bào sợi tăng cường tổng hợp Collagen và Fibronectin (trong mô liên kết) giúp thúc đẩy sự phát triển và kết dính tế bào da, nhờ đó lành thương nhanh hơn, làm đầy cấu trúc da ngăn hình thành sẹo lõm.
– Vai trò được công nhận trong sự tăng sinh tế bào biểu mô và trung mô cũng như chức năng giả định trong sự hình thành mạch.
III. Gợi ý sản phẩm
1.F-Mesomatrix
F-Mesomatrix là một trong những dòng sản phẩm trị liệu bằng phương pháp Mesotherapy với công thức tối ưu cho nhiều phạm vi ứng dụng như: phục hồi da, kích thích lành thương, điều trị sẹo rỗ.
Với công thức chứa 1% yếu tố tăng trưởng EGF/FGF và Hyaluronic Acid, nhằm tối ưu hoá công dụng của yếu tố tăng trưởng. Bởi EGF có thời gian bán huỷ tương đối ngắn, và khó vận chuyển từ bề mặt da xuống các lớp da sâu hơn. Tuy nhiên, khi kết hợp với Hyaluronic Acid, Hyaluronic Acid ngậm nước sẽ tăng trọng lượng phân tử lên gấp nhiều lần và lúc này HA sẽ đóng 1 vai trò như chất vận chuyển, vận chuyển các yếu tố EGF này xuống sâu bên dưới và tăng hiệu quả công dụng của EGF.
F-Mesomatrix chứa yếu tố tăng trưởng giúp nâng cao hiệu quả phục hồi và lành thương
Chính vì thế, F-Mesomatrix là công thức tối ưu hoá hiệu quả của yếu tố tăng trưởng, đồng thời dễ dàng thực hiện trên nhiều vấn đề da, kể cả da mỏng yếu và vết thương hở. Song song đó, F-Mesomatrix còn chứa Centella Asiatica Extract & Organic Silicium, giúp nâng cao hiệu quả phục hồi và điều trị sẹo.
Hiệu quả phục hồi da và điều trị sẹo rỗ với F-Mesomatrix sau 3 lần meso trong 3 tháng (hình 1) và sau 2 lần meso trong 2 tháng (hình 2) – 2 Case điều trị lâm sàng của ThS.BS Nguyễn Huyền Trang
Cách dùng: 5ml/lần điều trị
Liệu trình: 5 lần, cách nhau 2 tuần/lần
Phương pháp sử dụng: Meso, lăn kim/phi kim, điện di, bôi thoa
2.F-HA Ultra
F-HA Ultra là sản phẩm Mesotherapy có công dụng căng bóng và tái cấu trúc da. Với thành phần 1.5% Hyaluronic Acid 2.3M Daltons và 1% Yếu tố tăng trưởng EGF & FGF. F-HA Ultra sở hữu công thức giúp yếu tố tăng trưởng phát huy tốt hiệu quả. Từ đó, cải thiện các dấu hiệu lão hoá, căng bóng và nâng đỡ cấu trúc da một cách chuyên sâu.
F-HA Ultra chứa yếu tố tăng trưởng giúp nâng cao hiệu quả phục hồi và cải thiện cấu trúc da
Cách dùng: 5ml/lần điều trị
Liệu trình: 5 lần, cách nhau 2 tuần/lần
Phương pháp sử dụng: Meso, lăn kim/phi kim, điện di, bôi thoa
3.F-XFC+
F-XFC+ là sản phẩm Mesotherapy bán chạy nhất của thương hiệu Fusion Meso với công dụng mang đến sự trẻ hoá toàn diện. Bên cạnh sở hữu công thức tối ưu là Yếu tố tăng trưởng ÈGF & FGF + Hyaluronic Acid, F-XFC+ còn chứa hơn 50 thành phần dưỡng chất khác, gồm các acid amin, vitamin và nhóm coenzyme. Kết hợp với công thức đẳng trương mang đến trải nghiệm meso không đau buốt cho người sử dụng.
F-XFC+ chứa yếu tố tăng trưởng giúp nâng cao hiệu quả phục hồi và trẻ hoá da
Cách dùng: 5ml/lần điều trị
Liệu trình: 5 lần, cách nhau 2 tuần/lần
Phương pháp sử dụng: Meso, lăn kim/phi kim, điện di, bôi thoa
Bài viết được biên soạn bởi ThS. BS Nguyễn Huyền Trang.
Tài liệu tham khảo:
1. Wound Healing Phases, National Library Of Medicine
2. Topical administration of EGF suppresses immune response and protects skin barrier in DNCB-induced atopic dermatitis in NC/Nga mice, Scientific Reports.
3. Epidermal stem cell-derived exosomes promote skin regeneration by downregulating transforming growth factor-β1 in wound healing, Stem cell research Theraphy
